#demasame
Η θύελλα αναδημοσιεύσεων ψευδών ειδήσεων που δεν είναι μόνο ιδιαιτερότητα του διαδικτύου αλλά συχνά παρατηρείται και σε μέσα μαζικής ενημέρωσης που θεωρούμε αξιόπιστα και έγκυρα, μας έκανε να αναζητήσουμε τους λόγους για τους οποίους τείνουμε να πιστεύουμε τις ψευδείς ειδήσεις χωρίς δεύτερη σκέψη, ακόμα και όταν αυτές φαίνονται κωμικά εξωφρενικές.
➤ Γιατί είμαστε τόσο ευκολόπιστοι, συμβάλλοντας συχνά άθελά μας στο βόθρο της παραπληροφόρησης;
– ΓΙΑΤΙ ΔΕΝ ΜΑΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΕΙ ΚΑΙ ΤΟΣΟ
Συνήθως ασχολούμαστε με την προέλευση μιας είδησης μόνο αν τη θεωρούμε πραγματικά σημαντική. Αλλιώς απλά εμπιστευόμαστε την πηγή χωρίς να το ψάξουμε παραπάνω.
– ΓΙΑΤΙ ΠΑΣΧΟΥΜΕ ΟΛΟΙ ΑΠΟ ΠΟΛΩΣΗ ΕΠΙΒΕΒΑΙΩΣΗΣ
Διότι με βάση το φαινόμενο της «πόλωσης επιβεβαίωσης» επιλέγουμε πληροφορίες που απλά επιβεβαιώνουν τις αντιλήψεις που ήδη έχουμε και όχι πληροφορίες που δεν μας αρέσουν αλλά είναι αληθείς.
– ΓΙΑΤΙ ΤΟ ΛΕΝΕ ΦΙΛΟΙ ΚΑΙ ΣΥΓΓΕΝΕΙΣ
Όταν λαμβανουμε τα νέα μας από το διαδίκτυο συνήθως δεν μας ενδιαφέρει τόσο αν προέρχεται από δημοσιογραφικά έγκυρη πηγή, αντίθετα δίνουμε προτεραιότητα στο αν την αναδημοσιεύει ο κύκλος μας (φίλοι, γνωστοί, οικογένεια κλπ.)
– ΓΙΑΤΙ ΤΟ ΛΕΝΕ ΤΑ ΜΜΕ
Όταν από την άλλη μια είδηση προέρχεται από τα εδραιωμένα ΜΜΕ (τηλεόραση, ραδιόφωνο, εφημερίδα), είναι πολύ πιο σπάνιο να θελήσουμε να την επιβεβαιώσουμε αφού, καλώς ή κακώς, θεωρούμε ακόμα τη δημοσιογραφία ως τον φύλακα της δημοκρατίας, ειδικά όταν πρόκειται για δημόσια ΜΜΕ.
Και κάτι που πρέπει να γνωρίζουμε για την δημοσιογραφία στην Ελλάδα σήμερα είναι ότι με ΦΕΚ του 2019 ορίζεται επικεφαλής της Γενικής Γραμματείας και Επικοινωνίας ο ίδιος ο πρωθυπουργός. Αυτό σημαίνει πως εδώ και πάνω από ένα χρόνο τα ΜΜΕ, η ΕΡΤ και το Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων βρίσκονται πλέον υπό την άμεση εποπτεία του πρωθυπουργού κάτι που, απ’όποια μεριά και αν το δεις, είναι πλήρως αντίθετο με τις αρχές διαφύλαξης της ελευθερίας του τύπου και το δημοκρατικό δικαίωμα στην αντικειμενική ενημέρωση.
Δυστυχώς είναι αδύνατο να σταματήσουμε τη δημιουργία ψευδών ειδήσεων. Αλλά μπορούμε να κάνουμε κάτι για να μη συμβάλλουμε, ακόμα και άθελά μας, στην αναμετάδοση τους, όπως ακριβώς μένουμε σπίτι όχι για να θεραπεύσουμε τον COVID-19 αλλά για να αποφύγουμε τη διασπορά του, που είναι εξίσου σημαντικό. Ακολουθούν μερικά tips που επιβεβαιώνουν εν μέρει την εξαίρεση πως καμιά φορά με το να μη κάνεις τίποτα, κάνεις κάτι σημαντικό.
➤ Tελικά πώς πρέπει να χειριζόμαστε τις ψευδείς ειδήσεις όταν τις συναντάμε;
Όταν δεν είμαστε σίγουροι ότι μια είδηση είναι αληθής:
– Δεν κάνουμε σχόλιο, like ή κοινοποίηση γιατί ο αλγόριθμος του Facebook θα θεωρήσει πως είναι σημαντική.
– Τη γκουγκλάρουμε εκτός social media ακόμα και αν προέρχεται από πηγή που θεωρούμε δημοσιογραφικά αξιόπιστη ή έγκυρη.
Όταν είμαστε σίγουροι ότι μια είδηση είναι ψευδής:
– Δεν σχολιάζουμε, ούτε πατάμε πάνω στο θυμωμένο εικονίδιο . Και πάλι ο αλγόριθμος του Facebook θα θεωρήσει πως έχει ενδιαφέρον, που θα έχει ως συνέπεια την προώθησή του.
– Αντί αυτού πατάμε στο πεδίο “Αναφέρετε την δημοσίευση” (Report) που βρίσκεται πάνω δεξιά από τη εικόνα, εκεί που είναι οι 3 τελίτσες.
Αν και στην αδιανόητα τραγελαφική εποχή που διανύουμε δεν είναι καθόλου εύκολο να διακρίνουμε την αλήθεια από το ψέμα, είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι η σωστή πληροφόρηση ειναι ο πιο σημαντικός σύμμαχος του πολίτη σε μια δημοκρατία. Καταναλώνοντας προπαγάνδα και fake news συμβάλλουμε στην παραπληροφόρηση που έχει ως μοναδικό στόχο την πόλωση της δημοκρατικής (ακόμα) κοινωνίας μας και την χειραγώγησή μας.
Εμείς πάντως δε μασάμε. Εσείς;
Πηγές:
https://theconversation.com/why-do-we-fall-for-fake-news-69829
https://www.newyorker.com/news/news-desk/solving-the-problem-of-fake-news
https://www.bbc.com/news/av/stories-46199347
https://rsf.org/en/thematique/internet?page=1&countries%5B112%5D=112